مسأله 1: یكى از خونهایى كه از زن خارج مى شود، خون « استحاضه » است. و زن را در این هنگام « مُستحاضه » مى گویند.

 

مسأله2: خون استحاضه در بیشتر اوقات زردرنگ و سرد است، بدون فشار و سوزش بیرون مى آید و غلیظ نیست، ولى ممكن است گاهى سیاه یا سرخ، گرم و غلیظ باشد و با فشار و سوزش بیرون آید.

 

مسأله 3: استحاضه سه قسم است: قلیله، متوسّطه و كثیره.

1 - استحاضه قلیله: یعنى خون فقط روى پنبه اى را كه زن داخل فرج مى نماید، آلوده كند و در آن فرو نرود.

 

2 - استحاضه متوسطه: خون در پنبه فرو رود، اگرچه در یك گوشه آن باشد، ولى از پنبه به دستمالى كه معمولا زنها براى جلوگیرى از ریزش خون مى بندند، نرسد.

 

3 - استحاضه كثیره: خون، در پنبه فرو رود و به دستمال نیز برسد.

 

احكام استحاضه

 

مسأله 4: در « استحاضه قلیله » زن باید براى هر نماز، یك وضو بگیرد، پنبه را عوض كند و ظاهر فرج را اگر خون به آن رسیده باشد، آب بكشد.

 

مسأله 5: در « استحاضه متوسطه » زن باید هر روز براى نماز صبح غسل كند و براى نمازهاى دیگر، كارهاى استحاضه قلیله را كه در مسأله پیش گفته شد، انجام دهد. و اگر عمداً یا از روى فراموشى، براى نماز صبح غسل نكند، باید براى نماز ظهر و عصر، غسل كند و اگر براى نماز ظهر و عصر غسل نكند، باید پیش از نماز مغرب و عشا غسل نماید، چه آنكه خون بیاید یا قطع شده باشد.

 

مسأله 6 : در « استحاضه كثیره » علاوه بر كارهاى استحاضه متوسطه كه در مسأله پیش گفته شد ( غسل نماز صبح، وضو، تغییر پنبه و آب كشیدن روى فرج ) باید براى هر نماز دستمالى را كه روى پنبه مى گذارد عوض كند یا آب بكشد و یك غسل، براى نماز ظهر و عصر و یكى براى نماز مغرب و عشا، بجا آورد و بین نماز ظهر و عصر، فاصله نیندازد و اگر فاصله بیفتد باید براى نماز عصر، دوباره غسل كند و نیز اگر بین نماز مغرب و عشا، فاصله افتاد باید براى نماز عشا دوباره غسل نماید.

 

مسأله 7: اگر خون استحاضه، پیش از وقت نماز بیاید، چنانچه زن براى آن خون، وضو و غسل بجا نیاورده باشد، باید در موقع نماز، وضو و غسل را بجا آورد.

 

مسأله 8: مستحاضه متوسطه و كثیره كه باید هم وضو بگیرد و هم غسل كند، هر كدام را اوّل بجا آورد صحیح است.

 

مسأله 9: اگر استحاضه قلیله، بعد از نماز صبح متوسطه شود، احتیاط استحبابى است كه براى نماز ظهر و عصر، غسل كند. و همچنین اگر بعد از نماز ظهر و عصر متوسطه شود، احوط استحبابى است كه براى نماز مغرب و عشا غسل نماید.

 

مسأله 10: اگر استحاضه قلیله یا متوسطه، بعد از نماز صبح كثیره شود، باید براى نماز ظهر و عصر، یك غسل و براى نماز مغرب و عشا، غسل دیگرى بجا آورد و اگر بعد از نماز ظهر و عصر، كثیره شود باید براى نماز مغرب و عشا، غسل نماید.

 

مسأله 11: مستحاضه كثیره یا متوسطه، اگر پیش از داخل شدن وقت نماز صبح، براى نماز صبح غسل كند، غسل او باطل است ولى اگر نزدیك به اذان صبح، براى نماز شب غسل كند و نماز شب را بخواند و همین كه وقت داخل شد، فوراً نماز صبح را بخواند اشكال ندارد.

 

مسأله 12: زن مستحاضه براى هر نمازى، چه واجب باشد و چه مستحب، باید وضو بگیرد و نیز اگر بخواهد نمازى را كه خوانده، احتیاطاً دوباره بخواند یا بخواهد نمازى را كه تنها خوانده است، دوباره با جماعت بخواند، باید تمام كارهایى را كه براى استحاضه گفته شد انجام دهد. ولى براى خواندن نماز احتیاط، سجده فراموش شده، تشهّد فراموش شده و سجده سهو، اگر آنها را بعد از نماز فوراً بجا آورد، لازم نیست، كارهاى استحاضه را انجام دهد.

 

مسأله 13: زن مستحاضه بعد از آنكه خونش قطع شد، فقط براى نماز اوّلى كه مى خواند باید كارهاى استحاضه را انجام دهد و براى نمازهاى بعد لازم نیست.

 

مسأله 14: اگر زن نداند استحاضه او چه قسم است، موقعى كه مى خواهد نماز بخواند، باید مقدارى پنبه داخل فرج نماید و كمى صبر كند و بیرون آورد و پس از آنكه فهمید، استحاضه او كدام قسم است كارهایى را كه براى آن دستور داده شده انجام دهد، ولى اگر بداند تا وقتى كه مى خواهد نماز بخواند استحاضه او تغییر نمى كند، پیش از داخل شدن وقت نیز مى تواند خود را بررسى نماید.

 

مسأله 15: زن مستحاضه، اگر پیش از آنكه خود را بررسى كند، مشغول نماز شود، چنانچه قصد قربت داشته و به وظیفه خود عمل كرده، مثلا استحاضه اش قلیله بوده و به وظیفه استحاضه قلیله عمل نموده، نماز او صحیح است و اگر قصد قربت نداشته، یا عمل او طبق وظیفه اش نبوده، مانند آنكه استحاضه او متوسّطه بوده و به وظیفه قلیله رفتار كرده، نماز او باطل است.

 

مسأله 16: زن مستحاضه، اگر نتواند خود را بررسى نماید، باید به آنچه یقیناً وظیفه اوست عمل كند، مثلا اگر نمى داند استحاضه او قلیله است یا متوسطه، باید كارهاى استحاضه قلیله را انجام دهد و اگر نمى داند متوسطه است یا كثیره، باید كارهاى استحاضه متوسطه را انجام دهد، ولى اگر بداند سابقاً كدام یك از آن سه قسم بوده، باید به وظیفه قبل رفتار نماید.

 

مسأله 17: اگر خون استحاضه، در باطن باشد و بیرون نیاید، وضو و غسل باطل نمى شود، امّا اگر بیرون بیاید هر چند كم باشد، وضو و غسل را باطل مى كند.

 

مسأله 18: زن مستحاضه، اگر بعد از نماز خود را بررسى كند و خون نبیند اگرچه بداند دوباره خون مى آید، با وضویى كه دارد مى تواند فوراً نماز بخواند.

 

مسأله 19: زن مستحاضه، اگر بداند از وقتى كه مشغول وضو یا غسل شده، خونى از او بیرون نیامده، مى تواند خواندن نماز را تا هنگامى كه پاك است، تأخیر بیندازد.

 

مسأله 20: اگر مستحاضه بداند پیش از گذشتن وقت نماز، به كلّى پاك مى شود، یا به اندازه خواندن نماز، خون بند مى آید بنابر احتیاط واجب، باید صبر كند و نماز را در وقتى كه پاك است بخواند.

 

مسأله 21: اگر بعد از وضو و غسل، خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند كه اگر نماز را تأخیر بیندازد، به مقدارى كه وضو، غسل و نماز را بجا آورد، به كلّى پاك مى شود بنابر احتیاط واجب، نماز را تأخیر بیندازد و موقعى كه به كُلّى پاك شد، دوباره وضو و غسل را بجا آورد و نماز را بخواند. و اگر وقت نماز تنگ شد، لازم نیست وضو و غسل را دوباره بجا آورد، بلكه با وضو و غسلى كه دارد، مى تواند نماز بخواند.

 

مسأله 22: مستحاضه كثیره و متوسطه، وقتى به كلّى از خون پاك شد، باید غسل كند ولى اگر بداند از وقتى كه براى نماز قبل، مشغول غسل شده دیگر خون نیامده لازم نیست دوباره غسل نماید.

 

مسأله 23: مستحاضه قلیله، بعد از وضو و مستحاضه كثیره و متوسطه، بعد از غسل و وضو، باید فوراً مشغول نماز شود، ولى گفتن اذان و اقامه و خواندن دعاهاى قبل از نماز، اشكال ندارد و در نماز نیز مى تواند كارهاى مستحب، مانند قنوت و غیر آن را بجا آورد.

 

مسأله 24: زن مستحاضه، اگر بین غسل و نماز فاصله بیندازد، باید دوباره غسل كند و بلافاصله مشغول نماز شود.

 

مسأله 25: اگر خون استحاضه جریان دارد و قطع نمى شود، چنانچه براى او ضرر ندارد، بنابر احتیاط مستحب، پیش از غسل و بعد از آن، با پنبه از بیرون آمدن خون جلوگیرى كند ولى اگر همیشه جریان ندارد، فقط باید بعد از وضو و غسل از بیرون آمدن خون جلوگیرى نماید و چنانچه كوتاهى كند و خون بیرون آید، بنابر احتیاط مستحب دوباره غسل كند و اگر نماز خوانده، دوباره بخواند.

 

مسأله 26: اگر در موقع غسل، خون قطع نشود، غسل صحیح است ولى اگر در بین غسل، استحاضه متوسطه، كثیره شود، بنابر احتیاط باید غسل را از سر بگیرد.

 

مسأله 27: بنابر احتیاط مستحب زن مستحاضه، در تمام روزى كه روزه است به مقدارى كه مى تواند، از بیرون آمدن خون جلوگیرى كند.

 

مسأله 28: روزه زن مستحاضه اى كه غسل بر او واجب مى باشد، در صورتى صحیح است كه غسلها را انجام دهد، مثلا غسل نماز مغرب و عشاى شبى كه مى خواهد فرداى آن، روزه بگیرد، بجا آورد و نیز غسلهایى را كه براى نمازهاى روزش واجب است، انجام دهد. و اگر براى نماز مغرب و عشا غسل نكند اما براى خواندن نماز شب، پیش از اذان صبح، غسل نماید و در روز غسلهایى را كه براى نمازهاى روزش واجب است بجا آورد، روزه او صحیح است.

 

مسأله 29: زن روزه دار اگر بعد از نماز عصر، مستحاضه شود و تا غروب غسل نكند روزه او صحیح است.

 

مسأله 30: اگر استحاضه قلیله، پیش از نماز، متوسطه یا كثیره شود، باید كارهاى متوسّطه یا كثیره را كه گفته شد، انجام دهد. و اگر استحاضه متوسّطه كثیره شود باید كارهاى استحاضه كثیره را انجام دهد و چنانچه براى استحاضه متوسّطه، غسل كرده باشد فایده ندارد و باید دوباره براى كثیره، غسل كند.

 

مسأله 31: اگر در بین نماز، استحاضه متوسطه، كثیره شود بنابر احتیاط واجب، باید نماز را قطع كند و براى استحاضه كثیره، غسل كند و وضو بگیرد و كارهاى دیگر آن را انجام دهد و همان نماز را بخواند. و اگر براى هیچ كدام از غسل و وضو وقت ندارد، باید دو تیمّم كند، یكى بدل از غسل و دیگرى بدل از وضو و اگر براى یكى از آنها ( غسل و وضو ) وقت ندارد، باید عوض آن تیمّم كند و دیگرى را بجا آورد و اگر براى تیمّم نیز وقت ندارد نمى تواند نماز را قطع كند و باید نماز را تمام كند و بنابر احتیاط مستحب، قضا نماید و همچنین است اگر در بین نماز، استحاضه قلیله او متوسطه یا كثیره شود.

 

مسأله 32: اگر در بین نماز، خون بند بیاید و مستحاضه نداند كه در باطن قطع شده یا نه، چنانچه بعد از نماز بفهمد قطع شده بوده، باید وضو، غسل و نماز را دوباره بجا آورد.

 

مسأله 33: اگر استحاضه كثیره، متوسطه شود باید براى نماز اوّل، عمل كثیره و براى نمازهاى بعد عمل متوسطه را بجا آورد، مثلا اگر پیش از نماز ظهر، استحاضه كثیره، متوسطه شود باید براى نماز ظهر غسل كند و براى نماز عصر، مغرب و عشا فقط وضو بگیرد ولى اگر براى نماز ظهر غسل نكرده باشد و فقط به مقدار نماز عصر وقت داشته باشد، باید براى نماز عصر غسل نماید و چنانچه وقت باشد پس از غسل، نماز ظهر را اعاده كند و اگر براى نماز عصر غسل نكند، باید براى نماز مغرب غسل كند و اگر براى آن نیز غسل نكند و فقط به مقدار نماز عشا وقت داشته باشد باید براى عشا غسل نماید.

 

مسأله 34: اگر پیش از هر نماز، خون مستحاضه كثیره، قطع شود و دوباره بیاید، بنابر احتیاط واجب باید براى هر نماز یك غسل بجا آورد.

 

مسأله 35: اگر استحاضه كثیره، قلیله شود، باید براى نماز اوّل، عمل كثیره و براى نمازهاى بعد، عمل قلیله را انجام دهد و نیز اگر استحاضه متوسّطه قلیله شود، باید براى نماز اوّل، عمل متوسّطه و براى نمازهاى بعد، عمل قلیله را بجا آورد.

 

مسأله 36: اگر مستحاضه، یكى از كارهایى كه بر او واجب مى باشد، حتّى عوض كردن پنبه را ترك كند، نمازش باطل است.

 

مسأله 37: مستحاضه قلیله، اگر بخواهد غیر از نماز، كار دیگرى انجام دهد كه شرط آن وضو داشتن است، مثلا بخواهد جایى از بدن خود را به خط قرآن برساند، در صورتى كه بعد از وقت نماز گذاشتن باشد باید وضو بگیرد و وضویى كه براى نماز گرفته بنابر احتیاط مستحب كافى نیست.

 

مسأله 38: اگر مستحاضه، غسلهاى واجب خود را بجا آورد، رفتن در مسجد، توقّف در آن، خواندن سوره اى كه سجده واجب دارد و نزدیكى شوهر با او حلال مى شود، اگرچه كارهاى دیگرى كه براى نماز واجب است، مانند عوض كردن پنبه و دستمال را انجام نداده باشد.

 

مسأله 39: اگر زن در استحاضه كثیره یا متوسطه، بخواهد پیش از وقت نماز، سوره اى را كه سجده واجب دارد بخواند یا مسجد برود، بنابر احتیاط واجب، باید غسل نماید و همچنین است اگر شوهرش بخواهد با او نزدیكى كند، امّا اگر بخواهد جایى از بدن خود را به خط قرآن برساند، باید وضو نیز بگیرد.

 

مسأله 40: نماز آیات بر زن مستحاضه، واجب است و باید براى نماز آیات كارهایى را كه براى نماز یومیّه، گفته شد انجام دهد.

 

مسأله 41: هرگاه در وقت نماز یومیّه، نماز آیات بر مستحاضه واجب شود، اگرچه بخواهد هر دو را پشت سرهم بجا آورد، بنابر احتیاط باید براى نماز آیات نیز تمام كارهایى كه براى نماز یومیّه او واجب است انجام دهد و نمى تواند هر دو را با یك غسل و وضو بخواند.

 

مسأله 42: اگر زن مستحاضه بخواهد نماز قضا بخواند، باید براى هر نماز كارهایى را كه براى نماز ادا بر او واجب است بجا آورد.

 

مسأله 43: اگر زن بداند خونى كه از او خارج مى شود، شرعاً حكم حیض و نفاس را ندارد و خون زخم نیست، باید به دستور استحاضه عمل كند، بلكه اگر شك داشته باشد خون استحاضه است یا خونهاى دیگر، چنانچه نشانه آنها را نداشته باشد، بنابر احتیاط واجب باید كارهاى استحاضه را انجام دهد.